De valkparkiet (Nymphicus hollandicus) is naast de kanarie, de zebravink en de grasparkiet één van de populairste vogels. Maar waar dankt hij zijn populariteit aan? Is het zijn mooie kuif, zijn rustige karakter, of de makkelijke verzorging?
Het hele korte antwoord, allemaal. De valkparkiet is namelijk geliefd om zijn mooie uiterlijk (de bekende kuif en verscheidene mutaties waarover later meer), zijn rustige vredelievende karakter en het feit dat valkparkieten makkelijk te verzorgen zijn. Ze stellen geen grote eisen aan hun voeding en omgeving, daardoor kunnen zij makkelijk in een gezelschap volière gehouden worden. Ondanks zijn grote formaat van circa 30 tot 33cm is het geen ruziezoeker in een volière.
Valkarkieten in het wild
In het wild leven valkparkieten hoofdzakelijk in de ongerepte natuur van Australië. Van nature leven ze in kleine groepen om elkaar te beschermen tegen roofdieren. Ze hebben geen specifiek leefgebied en nemen genoegen met alles wat voorhanden is. Ze komen voor in gebieden met dichte bossen, maar ook in open streken met lage struiken of grassen. Zelfs in woestijnachtige omgevingen zijn valkparkieten gespot. Valkparkieten zijn daarnaast ook niet “honkvast”, met hun kolonie trekken ze rond en blijven in gebieden waar voedsel en water beschikbaar is.
Valkparkieten broeden in het wild op verschillende periodes naarmate hun omgeving. In het noorden van Australië broeden zij in de periode van april tot juni. Terwijl zij in het zuidelijke deel van Australië in de periode augustus tot december broeden. In het midden van Australië is er geen vaste broedperiode bekend, maar er kan gesteld worden dat de broedperiode tussen de noordelijke en het zuidelijke broedseizoen in liggen.
In het wild maken de valkparkieten hun nest in holle dikke takken of boomstammen. De voorkeur voor ruim open zicht vanaf de broedlocatie is belangrijk te melden, hier later meer over.
Valkparkieten karakter
Het karakter van de valkparkiet is het makkelijkste te beschrijven als zeer rustig. Ze produceren wel enig geluid (in tegenstelling tot sommige neophema soorten) maar dit is geen storend gekrijs zoals sommige papegaaien produceren. In een gezelschap volière zullen de valkparkieten hun mede bewoners veelal met rust laten. Alleen in de broedperiode zullen zij hun nestkast beschermen tegen andere vogels. Maar bijna elke vogel zal dit doen. Door hun rustige en vredelievende aard zijn het ideale beginnersvogels. Ze stellen geen grote eisen aan hun dagelijkse menu of huisvesting.
Voeding
De basis van het menu voor de valkparkiet bestaat uit een grove parkietenmengeling. Vaak is dit te vinden in de dierenspeciaalzaak. U kunt dit ook gewoon online bestellen. Naast de basis van een grove zadenmengeling word er altijd vers water verstrekt. Net als de meeste parkieten baderren valkarkieten niet graag, maar u kunt ze eens in de week met de plantenspuit (nevel) bespuiten, u zult snel genoeg zien of de valkparkiet dit accepteert (blijft lekker zitten, met vleugels wat open gezet). Zo verzekerd u toch een goede hygiëne voor de vogels.
In de broedperiode dient u eivoer te verstrekken. De valkparkieten hebben de dierlijke eiwitten in dit eivoer nodig om hun energiebalans op peil te houden, en als de jongen eenmaal geboren zijn zullen ze dit ook aan de jongen voeren. In de broedperiode verstrekt u dagelijks vers eivoer. In de rustperiode 2 a 3 keer per week, en in de rui-periode ook dagelijks. Het eivoer bevat noodzakelijk voedingstoffen, en dient als extra energievoorziening voor de zware periode van het broeden en ruien.
Ook kunt u de valkparkiet wat groenvoer geven. Of beplanting in de volière zetten om zo op natuurlijke wijze te voorzien in de vitamine behoefte. Als laatste mogen grit en maagkiezel nooit ontbreken. Een sepia schild of mineralensteen om de snavel te slijpen word gewaardeerd.
Huisvesting van valkparkieten
Valkparkieten stellen zoals eerder gemeld geen grote eisen aan hun onderkomen. Wel dient u er rekening mee te houden dat zij enige ruimte nodig hebben. Voor een kooi raad ik minimaal een grote kooi van 100x60x80cm of kamer volière aan. Het is belangrijk dat de valkparkiet (wanneer deze tam is) elke dag even uit zijn kooi kan om de vleugels te strekken, en eventueel in huis rond te vliegen. In de volière hebben valkparkieten graag een lange vlucht. Het is dus beter een volière van 4×2 meter te hebben dan één van 3x3m. (2m hoog minimaal). Ook hebben de vogels wanneer zij “buiten” verblijven in een gezelschap volière een vorst, tocht en vochtvrij nachthok nodig. Als minimale maat raad ik 100x100x200cm aan (LxBxH) Met enkele openingen en een raam aan de zuid/west zijde. Hierdoor komt er genoeg licht binnen. Wanneer dit niet mogelijk is zult u enige verlichting aan moeten brengen. Om zo het daglicht na te bootsen.
Valkparkieten kweken
Het kweken in kweekkooien met valkparkieten raad ik zeer sterk af. De vogels zijn daar te groot voor. Wel kunt u ze per paar in aparte vluchten houden van ongeveer 90 cm breed, 3 meter lang en 2 meter hoog. Hang hier enkele geschikte nestblokken van de juiste afmeting. Uiteraard kunnen valkparkieten ook prima in een gezelschapvolière kweken. Ze zullen hun nestkast beschermen maar elke vogel zal dit doen. Hou rekening met de jongen bij de bouw en inrichting van uw volière.
Net als veel parkieten bouwen valkparkieten zelf geen nest. Van nature knagen zij holle takken of boomstammen verder uit, en dit materiaal gebruiken zij als bodem voor hun nest. U kunt zelf wat veen of rot hout (knotwilg) of zaagsel in de nestkast doen. Ook wat dierenhaar of kokosvezel word gewaardeerd. Maar sommige koppels werken dit laatste vakkundig weer naar buiten. Als het paartje in broedconditie verkeerd zullen zij snel de nestkast intrekken voor een eerste verkenning. Het plaatsen van de nestkast zal de broeddrift ook versterken. Zonder nestkast zullen de vogels bijna niet in de broedstemming komen. Het popje legt misschien een onbevrucht ei, maar het mannetje zal niet in de stemming komen.
Als de nestkasten opgehangen worden zal het mannetje al snel beginnen met zijn balts. Hij zet zijn mooie kuif rechtovereind en trippelt om het vrouwtje heen waarbij hij zijn vleugels iets spreid. Met zijn kop omlaag en de stuit omhoog zal de mannelijke valkparkiet het vrouwtje proberen te imponeren. Wanneer dit gelukt is zullen zij snel tot de paring overgaan. Het is opvallend dat valkparkieten in hun baltsgedrag elkaar niet voeren. Dit is mogelijk te verklaren door het vermoeden dat ze een gemeenschappelijke voorouder delen met de kakketoes waar dit gedrag ook ontbreekt.
In een enkele vlucht zullen de valkparkieten elkaar snel accepteren, mochten de vogels totaal geen interesse in elkaar tonen dan kunt u het beste het mannetje wisselen. Als u het popje wisselt kan hij het nieuwe popje als indringer zien.
Als de paring met succes is verlopen zal de pop na circa 2 weken pas haar eerste eitje leggen. Om de dag zal zij een eitje leggen. Het nest is compleet met 4 tot 6 eitjes. Na het 2e eitje beginnen de valkparkieten vaak al met broeden. Man en pop lossen elkaar na enkele uren. De man broed hoofdzakelijk overdag en het popje ’s nachts. Na in totaal 18 tot 20 dagen gebroed te hebben zullen de jongen (indien de eitjes bevrucht zijn) uitkomen. De jonge valkparkieten hebben een rozige huid welke met enkele donsveertjes bedekt is. Op een leeftijd van circa 7 dagen zullen ze de ogen voor het eerst openen. Op dit moment zult u de jongen vogels indien gewenst ook moeten ringen (ringmaat 5.4mm). De jongen zullen bij een nestcontrole direct hevig gaan blazen als verdediging tegen indringers. U kunt na het ringen de nestkast daarom ook beter met rust laten om zo de jongen niet teveel te laten schrikken.
Op een leeftijd van 4 à 5 weken vliegen de jongen uit. Ze zullen nog wat onhandig vliegen en tegen het gaas van de vlucht of volière aanklappen. U kunt dit voorkomen door enkele takken in het gaas te steken. Ze zullen dan proberen in de takken te landen waardoor ze niet vol tegen het gaas slaan. Na het uitvliegen zullen de ouders hun jongen nog 2 à 3 weken blijven voeren waarna ze zelfstandig worden.
Een goed kweekkoppel kan per jaar makkelijk 2 tot 3 nesten grootbrengen. Maar meer nesten moet u voorkomen (na 3e nest uitgevlogen is nestkast verwijderen). Zo voorkomt u dat de pop teveel uitgeput raakt. Ook doet u er verstandig aan de jongen van de eerdere broedrondes weg te halen wanneer ze zelfstandig zijn. Zo kunnen de ouders rustig hun volgend nest grootbrengen. Ook zult u na elke broedronde de nestkast grondig moeten schoonmaken en ontsmetten om bloedluis in het nest te voorkomen.
Geslachtsonderscheid bij valkparkieten
Het geslachtsonderscheid bij valkparkieten is bij volwassen (wildkleur) vogels niet moelijk. De pop is veel “lichter” en valer van kleur. Bij de man zijn de kleuren veel aanweziger. Aan de onderkant van de staart heeft de pop daarnaast ook een onregelmatige gele bevedering. Bij de man is dit zwart.
Ook de kuif en wangvlek zijn bij de pop veel grijzer van kleur. Soms is de kuif zelfs helemaal grijs (grijze valkparkiet uitgezonderd)
De jongen lijken veel op de pop. Pas als zij op 10-12 maanden volwassen zijn is het geslachtsonderscheid duidelijker aanwezig.
Mutaties
Zoals bij veel populaire vogels heeft de valkparkiet inmiddels ook al veel mutaties. Op deze pagina zijn er al enkele voorbij gekomen zoals de geparelde valkparkiet. De grijze valkparkiet, de wildkleur valkparkiet en de lutino valkparkiet. Naast de bonte valkparkiet zijn dit de meest voorkomende mutaties. Maar er zijn veel combinaties mogelijk zoals lutino gepareld en geelwang lutino.